Maksymilian Eljowicz (1890-1942) – artysta malarz, urodził się w Raciążu jako syn rzemieślnika Chaima Pinkasa. Na początku XX wieku jego rodzina przeniosła się do Płocka. Tu Maksymilian podjął naukę, następnie pracę w zakładzie zegarmistrzowskim. Ponieważ od najmłodszych lat przejawiał wybitne zdolności do malarstwa i rysunku, […]
Dr Roman (Rywen) Pakuła był synem Mojżesza Arona i Enty, w Płocku rodzina mieszkała przy ul. Grodzkiej 4. Poniżej publikujemy dwa teksty poświęcone postaci tego niezwykłego płocczanina i cenionego naukowca. Doktor Roman Pakuła – rys biograficzny przygotowany przez współpracowników z Wydziału Mikrobiologii na Uniwersytecie w […]
Jakub Zysman (1861-1926) – lekarz i społecznik, zwany „doktorem Judymem z Klimontowa”, urodził się w Zakroczymiu jako syn Hersza Bera Zysmana i Łai z Przysucherów. W latach 70. XIX wieku jego rodzina przeniosła się do Płocka. Jakub miał dziewięcioro rodzeństwa: braci Chaima (ur. 1862), Majera (ur. 1865), Szmula (ur. 1866), Lewina (ur. 1873) i Abrama (ur. 1877) oraz siostry Idel (ur. 1868), Ettę (ur. 1873), Marię (ur. 1875) oraz Rozalię (ur. 1877). Wcześnie stracił matkę, a jego ojciec ożenił się ponownie z Chawą Przysucher. Zysmanowie mieszkali przy ulicy Królewieckiej w nieruchomości Władysława i Zofii Lubowidzkich. Ambitny i zdolny Jakub uczęszczał do gimnazjum gubernialnego w Płocku. W 1887 roku ukończył studia na Wydziale Medycyny Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Dwa lata później zmienił wyznanie na ewangelicko-augsburskie. Praktykował w Wisznicach, następnie w Warszawie, od 1891 roku w Klimontowie. W 1894 roku zawarł małżeństwo z Eufemią Marią z Modzelewskich, z którą miał troje dzieci: Jerzego, Irenę i Wiktora (znanego jako Bruno Jasieński). W pamięci klimontowian Jakub Zysman zapisał się nie tylko jako wielkoduszny lekarz (leczył za darmo ubogich mieszkańców miasteczka i okolic), ale również wielki społecznik: inicjator powstania Klimontowskiego Towarzystwa Pożyczkowo-Oszczędnościowego, działacz Towarzystwa Gniazd Sierocych i współorganizator Polskiej Macierzy Szkolnej. Dzięki Jakubowi Zysmanowi w Klimontowie wybudowano remizę strażacką, rozpoczęto brukowanie ulic i placów, przeprowadzono połączenie telegraficzne Klimontowa z Opatowem. W okresie I wojny światowej Jakub Zysman wraz z rodziną przebywał w Moskwie i służył jako lekarz wojskowy. Po zakończeniu wojny powrócił do Klimontowa, gdzie mieszkał i pracował do śmierci w roku 1926. Wielkiego obywatela Klimontowa, którego religią był każdy człowiek potrzebujący pomocy, żegnało blisko 10 tysięcy osób.
Bibliografia:
Jaworski K., Dandys. Słowo o Brunonie Jasieńskim, Warszawa 2009
Zarębski M., Jakub Zysman – lekarz społecznik, animator licznych inicjatyw obywatelskich w Klimontowie,
http://www.oil.org.pl/jsp/bip/drukuj.jsp?classId=/oil/oil56/gazeta/numery/n2011/n201110/n20111010
[dostęp: 14.05.2020]
Symcha Guterman (biogram Symchy – link) urodził się 1 września 1903 roku w Warszawie, jako syn talmudysty Menachema Mendla (ur. ok. 1870) i Bajli Gitli z Fiszmanów (ur. ok. 1872). Jego matka pochodziła z zamożnej rodziny z Kozienic nad rzeką Zagożdżonką, gdzie jej ojciec – […]
Zofia Pakuła z domu Graubart była córką Abrama Nusena vel Natana (ur. 1886) i Chaji (ur. 1891). Miała starszą siostrę Jadwigę (ur. 1918). Rodzina Graubardów mieszkała przy ulicy Sienkiewicza 8. Natan Graubard był kupcem zbożowym, właścicielem składu nasion oraz nieruchomości przy ulicy Kwiatka 42. O […]
Icek Nierób urodził się 1 stycznia 1925 roku w Płocku, jako syn Abrahama i Ryfki (Reginy) z Pencherków. Abraham i Ryfka byli także rodzicami Beli (ur. 1918 rok), Miriam (ur. 1920 rok), Leona (ur. 1922 rok), Tercy (siostra bliźniaczka Icka, zmarła w 1926 roku), Romy (ur. 1927 rok), Mejera (Marka) (ur. 1929 rok) i Idy (ur. 1929 rok). Icek otrzymał imię po swoim wuju, który zginął podczas wojny rosyjsko-japońskiej. Rodzina Nierobów mieszkała przy ulicy Kwiatka (dawniej ulica Szeroka) pod numerem 26. Abraham Nierób utrzymywał rodzinę pracując jako krawiec. Icek uczęszczał do publicznej szkoły dla dzieci żydowskich. Uwielbiał sport, szczególnie piłkę nożną. W 1937 roku zmarła jego matka, a w roku następnym Abraham ożenił się ponownie, z Esterą z Luszyńskich, która pochodziła z Gąbina.
Po wybuchu II wojny światowej rodzina Icka uciekła do miasteczka rodzinnego jego macochy. Po miesiącu powrócili do Płocka. 1 marca 1941 roku zostali deportowani do Działdowa, następnie do Bodzentyna. Latem 1941 roku Icek został przewieziony do obozu pracy przymusowej w Skarżysku-Kamiennej. Po likwidacji obozu latem 1944 roku Icek został wysłany do obozu pracy w Sulejowie. Pod koniec grudnia 1944 roku został przeniesiony do Częstochowy. 17 stycznia 1945 roku wraz z grupą więźniów został wysłany do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Po wyzwoleniu obozu, Icek pojechał do Weimaru, następnie do Frankfurtu. Jego cała rodzina zginęła w Treblince.
Wiosną 1949 roku Icek Nierób wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Na początku lat 50. zamieszkał w Los Angeles. Tu poznał Henriettę (Kate) Hirshfield, z którą ożenił się w 1954 roku. Kate była już wówczas wdową, a Icek adoptował jej córkę Doris urodzoną w 1950 roku. W 1956 roku urodziła się ich córka Renee, a rok później syn Alan. W 1959 roku Icek (wówczas już Jack) otworzył własną firmę Jack Nierob Plumbing. Był autorem wspomnień, które ukazały się pod tytułem „A Lucky Man”.
Icek Nierób zmarł 8 marca 2020 roku.
19 kwietnia 2020 r. przypada 77. rocznica wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim. W związku z rocznicą, przypominamy o dwóch postaciach z regionu płockiego, których działalność związana była z gettem w Warszawie. Pochodzący z Wyszogrodu Bronek (Boruch) Szpigel (1919–2013, na zdjęciu po prawej) był jednym z […]
Dawid (Devi) Tuszyński – artysta malarz i mistrz miniatury, urodził się w Brzezinach 17 września 1914 roku (według zapisów zawartych w księdze meldunkowej dla miasta Brzezin), jako syn Icka Tuszyńskiego (ur. 1879) i pochodzącej z Płocka Sury z Bajboków (ur. 1890). Wkrótce po jego narodzinach […]
Na mocy kontraktu zawartego dnia 1 czerwca 1824 roku z Urzędem Municypalnym miasta Płocka kupiec Jakub Lewin Szenwic (ur. 1789) otrzymał w wieczystą dzierżawę plac miejski położony przy ówczesnej ulicy Nowej (nieruchomość 258 litera E) za roczny czynsz w wysokości 10 złotych. Na placu tym wystawił przed 1827 rokiem dom murowany o jednym piętrze, podpiwniczony, kryty dachówką holenderką. Po jego śmierci nieruchomość tę odziedziczył jego syn Chaskiel Szenwic (1817–1889). Na mocy testamentu urzędowego z dnia 18/30 października 1864 roku oraz na skutek wniosku z dnia 20 września/ 2 października 1867 roku i 7/19 stycznia 1870 roku zapisany został jej właścicielem. Przed 1871 rokiem Chaskiel Szenwic wystawił nowy murowany dom frontowy, częściowo w mur pruski, dwupiętrowy, kryty dachówką, z mieszkalnym poddaszem.
Od 1880 roku w domu Chaskiela Szenwica funkcjonował Zakład Optyczno-Fizyczny i Jubilerski Moritza Szenwica, który reklamował swoją firmę na łamach „Korespondenta Płockiego”:
Zawiadamiam niniejszem Szanowną publiczność iż od 1-go Stycznia r.b. nowo założyłem warsztat reperacyjny zegarków, gdzie wykonywam wszelkie reperacye w bardzo krótkich terminach, po cenach nader przystępnych, a także mam do zbycia różne nowe zegary ścienne. Roboty optyczno-fizyczne oraz roboty jubilerskie i wszelkie biżuterye wykonywam o 25% taniej jak w większych zakładach jubilerskich w Płocku…
Kolejną właścicielką nieruchomości była Tauba Itta z Borensztejnów Szenwic, która nabyła ją od Chaskiela Szenwica za kwotę 12 000 rubli i na mocy aktu z dnia 29 września/ 11 października 1882 roku oraz wniosku z dnia 29 kwietnia 1891 zapisana została jej właścicielką. Tauba Itta, córka Hersza i Sury ze Zdugmanów, była synową Chaskiela Szenwica, żoną jego syna Manchajma (ur. 1845 rok) – handlarza, właściciela składu węgla i drewna. Na początku 1893 roku Manchajm Szenwic uruchomił przy ulicy Szerokiej zakład napojów chłodzących.
W roku 1907 Manchajm i Tauba Itta z Borensztejnów małżonkowie Szenwic kupili za sumę 598 rubli i 75 kopiejek sąsiednią nieruchomość przy ulicy Tumskiej oznaczoną numerem hipotecznym 258.
W 1909 roku przy ulicy Szerokiej pod numerem 1 władze rosyjskie zalegalizowały Żydowskie Stowarzyszenie Pogrzebowe Bieker Chajlim, którego założycielami byli Jakub Szenwic, Izydor Wasserman, Chaskiel Perelgryc, Abram Fiszman, Manchajm Szenwic, Mordka Dancygier oraz Kalman Frenkiel.
Połowę nieruchomości po śmierci Tauby Itty Szenwic nabył Manchajm Szenwic, na mocy intercyzy przedślubnej z dnia 29 lipca 1873 roku, drugą połowę zaś w równych częściach Pessa Pelagia z Szenwiców Rajcher (ur. 1876), Ryfka Regina z Szenwiców Wolman (ur. 1886), Sura Stefania Szenwic (ur. 1896), Hersz Herman Szenwic (ur. 1877), Lejzor Eleazar vel Ludwik Louis Szenwic (ur. 1888), Icek Izaak Jerzy Szenwic (ur. 1879) i Chaja Fajga Helena Szenwic (ur. 1881). Wyżej wymienieni zostali zapisani jej właścicielami na mocy protokołu zamknięcia postępowania spadkowego z dnia 8 października 1920 roku oraz wniosku z dnia 27 maja 1921 roku.
Własność Szenwiców, łącznie z nieruchomością od ulicy Tumskiej, nabył następnie Jan Trojanowski za kwotę 7 000 000 marek i na mocy aktu z dnia 16 sierpnia oraz wniosku z dnia 17 sierpnia 1921 roku zapisany został jej właścicielem.
Spis szyldów sporządzony na rok 1929 wymienia 10 firm przy ulicy Szerokiej 1: Bar Europejski, sklep galanteryjny Stanisława Ciesielskiego, skład nasion Natana Graubarda, firmę Schicht, sklep galanteryjny B. Rozentala, sklep z ubraniami L. Lichtmana, zakład grawerski L. Ejchelta, firmę “Czesława” galanteria, sklep galanteryjny J. Zelkowicza oraz skład wędlin właściciela nieruchomości Jana Trojanowskiego. Według danych z 1937 roku pod adresem tym znajdował się zakład fryzjerski Jakuba Purzyckiego, restauracja Konstantego Kowalewskiego oraz zakład introligatorski Chaskiela Kohna.
Przy ulicy Szerokiej pod numerem 1, według danych z roku 1931, mieszkało 76 osób. W oficynie, w której było 6 lokali, mieszkali wraz z rodzinami: Zofia Dybicz, Ludwika Dydecka, Jan Trojanowski, Hugon Gross, Blima Gruszka, Juda Głowiński, Moszek Magnes oraz Adam Kowalski, w domu frontowym o 10 lokalach mieszkalnych: Sender Chmiel, Konstanty Kowalewski, Izrael Klinger, Pessa Krasiewicz, Henryk Siedliński, Luzer Lichtman, Chaim Kon, Lejzer Kugel, Pinkus Neuman, Paulin Więcławski i Izrael Finkelsztejn.
Pod koniec sierpnia 1939 roku, a więc tuż przed wybuchem II wojny światowej pod adresem tym mieszkało 25 rodzin, w tym rodzina Izraela Klingera, Judy Tybera, Luzera Lichtmana, Chilela Kona, Luzera Kugla, Lejby Gruszki, Abrama Cymblera, Izraela Kwiata, Szmula Kipera i Chaskiela Kona.
Do dziś nieruchomość przy ulicy Kwiatka 1 należy do potomków Jana Trojanowskiego.
Kazimierz Mayzner urodził się 6 lipca 1883 roku w Warszawie, jako syn Izydora i Anny z Woldenbergów. Jego ojciec uchodził za humanistę i patriotę, był wybitnym przemysłowcem, współwłaścicielem domu handlowego, współzałożycielem Towarzystwa Akcyjnego Mayznerowskich Fabryk Cukru i administratorem cukrowni, członkiem Stowarzyszenia Techników w Warszawie oraz […]
