Plac oznaczony numerem hipotecznym 75 i 76, na którym stoi obecna kamienica, został wydzierżawiony przez Urząd Municypalny Miasta Płocka Józefowi Markusowi Poznerowi dnia 15 października 1821 roku. Józef Markus Pozner (ok.1763–1844) był kupcem w branży sukienniczej oraz właścicielem szynku. Należały do niego m.in. nieruchomości położone […]
Aniela Oberfeld urodziła się w 1900 roku jako córka Rudolfa (1859-1933) i Franciszki z Bersztajnów (ur. 1875). Jej ojciec był znanym w Płocku prawnikiem i działaczem oświatowym, matka – pedagogiem i działaczką społeczną. Rodzina Oberfeldów mieszkała w kamienicy przy dawnej ulicy Dobrzyńskiej (obecnie Kazimierza Wielkiego) […]
Przy ulicy Niepodległości w Wyszogrodzie znajduje się cmentarz żydowski założony w pierwszej połowie XIX wieku. W czasie II wojny światowej został całkowicie zdewastowany przez Niemców, którzy wykorzystali nagrobki do utwardzania dróg i budowy chodników. Po wojnie wzniesiono tu pomnik upamiętniający ofiary Holokaustu. Wyryto na nim napis: “Nawet umarłym nie dali spokoju. Ten cmentarz został zbezczeszczony przez hitlerowskich barbarzyńców w latach 1939-1945”. W pobliżu pomnika można odnaleźć pojedyncze macewy.
24 maja odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej Żydów i Polaków, którzy na początku 1941 roku zostali deportowani z Wyszogrodu i Bodzanowa. 6 marca 1941 roku z rynku w Wyszogrodzie wywieziono 2357 Żydów. Z Bodzanowa wywieziono ok. 1300 Żydów. Był to dla nich początek drogi ku zagładzie w niemieckich obozach śmierci.
Tablica pamiątkowa została umieszczona na elewacji Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej, której kierownikiem jest historyk Zdzisław Leszczyński, w 2005 roku odznaczony Odznaczeniem “Chroniąc Pamięć”, które jest przyznawane w ramach programu honorowania Polaków zasłużonych dla ratowania dziedzictwa żydowskiego. Część ekspozycji Muzeum została poświęcona społeczności żydowskiej w Wyszogrodzie. Wśród eksponatów znajdują się m.in. kłódki wykopane podczas prac archeologicznych na cmentarzu żydowskim przy ulicy Kilińskiego, fragmenty macew oraz banjo z membraną wykonaną z fragmentu Tory. Prawdziwą perełką jest makieta synagogi w Wyszogrodzie wykonana przez Zdzisława Leszczyńskiego.
Kamienica barokowa, w typie związanym z kręgiem północnym, powstała w 3. ćwierci XVII wieku. Od 1850 roku właścicielem nieruchomości był kupiec zbożowy Ojzer Lewita. W latach 1852-1855 i 1857-1862 próbował sprzedać swoją własność Radcy Honorowemu i Nadzorcy Więzienia Płockiego Szymonowi Dzierzgowskiemu. W roku 1862 nieruchomość […]
16 listopada 1930 roku został założony w Płocku oddział Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego “Frajhajt” w Polsce. Założycielami oddziału byli Mojżesz Zander (ur. 1905), Toba Nasielska (ur. 1908), Lejb Licht (ur. 1909), Symcha Guterman (ur. 1903) oraz Szlama Lipner (ur. 1906). Organizacja miała charakter socjaldemokratyczny, była związana z […]
Samuel Nadel urodził się w wielodzietnej rodzinie żydowskiej, jako syn krawca Nuty Wolfa Nadela (1815-1879) i Sury Temy z domu Zylberman (ur. 1825). Rodzina Nadel mieszkała przy ulicy Kolegialnej 12 – w kamienicy, której właścicielem w latach 1854-1855 był znakomity lekarz pochodzący z Działoszyc koło Miechowa Samuel Tugendhold (1818-1866), od 1864 roku związany z Łodzią. Od 1873 roku Nuta Wolf Nadel wraz z małżonką byli właścicielami nieruchomości położonej przy nieistniejącej dziś ulicy Niecałej pod numerem 46, którą kupili od Mośka i Perli małżonków Altman. Aż do wybuchu II wojny światowej kamienica ta była własnością ich spadkobierców.
Wspomniana wyżej Sura Tema Zylberman była córką Szymsze i Pessy Ryfki. Jej bratem był Chaim Mortka Zylberman (1822-1879) – spowiednik w płockiej synagodze, następnie zastępca rabina.
W roku 1880 Samuel Nadel wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. W mieście Newark założył rodzinę z pochodzącą z miejscowości Koło Fajgą Smołą (1857-1924), córką Lajbusza i Ejdli z Bornsztejnów.
Wkrótce po przyjeździe do Newark, Samuel rozpoczął karierę jako wytwórca cygar. Następnie założył własną firmę pod nazwą „Nadel Cigar Manufacturing Company”, w której pracowali jego bracia i niektóre z jego dzieci. Samuel aktywnie angażował się w działalność Temple B’nai Abraham (synagoga założona przez polskich emigrantów), przez pewien czas pełnił funkcję przewodniczącego kongregacji.
Jeden z synów Samuela, Louis (1891-1976), studiował inżynierię i został wynalazcą, który pracował z Thomasem Edisonem.
W dniu dzisiejszym odbył się pierwszy w historii powojennej Polski Marsz Pamięci w Gostyninie, w którym potomkowie gostynińskich i gąbińskich Żydów, wraz z mieszkańcami miasta w symboliczny sposób upamiętnili ofiary Holokaustu. Wydarzeniu towarzyszyło odsłonięcie tablicy upamiętniającej Józefę Gierblińską. Dzięki jej odwadze i poświęceniu II wojnę […]
Mój prapradziadek Beniamin Koryto (urodzony w 1802 r. w Sochaczewie) i moja praprababka Tyla (z domu Sierota, urodzona w 1804 r. w Służewie) jako pierwsi z rodu Koryto osiedlili się w Płocku. Mieli sześcioro dzieci: Joela, Surę Łaję, Ryfkę, Hersza, Ruchel i Izraela. Izrael, mój […]
Józef Rogozik urodził się w 1875 roku w Międzyrzeczu, jako syn Chaima i Ruchli. Był współzałożycielem (w 1914 roku) Komitetu Niesienia Pomocy Żydom w Płocku i Towarzystwa Udzielania Bezpłatnej Pomocy Lekarskiej Ubogim Żydom. W 1916 roku został wybrany do zarządu Gminy Żydowskiej w Płocku oraz do Rady Miejskiej. W okresie międzywojnia kierował Towarzystwem Opieki nad Dziećmi Żydowskimi. Posiadał udziały w Towarzystwie Żeglugi Parowej Merkury w Płocku. Nazywany był płockim Rotschildem. Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Józef Rogozik mieszkał wraz z rodziną w kamienicy przy ulicy Kolegialnej 6 w Płocku.
Bratem Józefa był Uszer Zelek vel Adolf Rogozik (ur. 1869) – bankier i przemysłowiec, właściciel Banku A. Rogozik i S-ka oraz przedsiębiorstwa Żegluga Parowa na Wiśle.
Bibliografia:
Fabiusz Margulies (1892-1943) – przedsiębiorca, kierownik Fabryki Maszyn Rolniczych w Płocku. Był synem pochodzącego z Łodzi Maurycego Marguliesa (1856-1933) oraz Frajdy z Ejzenbergów (ur. 1861). Siedziba firmy Marguliesów mieściła się przy ulicy Tumskiej. W swojej ofercie miała m.in. żelazne osie toczone do bryczek i powozów, […]
