Aniela Oberfeld urodziła się w 1900 roku jako córka Rudolfa (1859-1933) i Franciszki z Bersztajnów (ur. 1875). Jej ojciec był znanym w Płocku prawnikiem i działaczem oświatowym, matka – pedagogiem i działaczką społeczną. Rodzina Oberfeldów mieszkała w kamienicy przy dawnej ulicy Dobrzyńskiej (obecnie Kazimierza Wielkiego) […]
Przy ulicy Niepodległości w Wyszogrodzie znajduje się cmentarz żydowski założony w pierwszej połowie XIX wieku. W czasie II wojny światowej został całkowicie zdewastowany przez Niemców, którzy wykorzystali nagrobki do utwardzania dróg i budowy chodników. Po wojnie wzniesiono tu pomnik upamiętniający ofiary Holokaustu. Wyryto na nim […]
Kamienica barokowa, w typie związanym z kręgiem północnym, powstała w 3. ćwierci XVII wieku. Od 1850 roku właścicielem nieruchomości był kupiec zbożowy Ojzer Lewita. W latach 1852-1855 i 1857-1862 próbował sprzedać swoją własność Radcy Honorowemu i Nadzorcy Więzienia Płockiego Szymonowi Dzierzgowskiemu. W roku 1862 nieruchomość kupili małżonkowie Jakub i Chawa z Finkensztejnów Grubman. W 1891 roku w spadku po rodzicach posesję odziedziczyły ich dzieci, w tym córka Rozalia z Grubmanów Kapłan, od 1904 roku jedyna właścicielka. W 1920 roku kamienicę nabył Mordka Bol.
Na terenie nieruchomości mieściła się siedziba prywatnej 4-klasowej szkoły żeńskiej Gołdy Tasiemki (Wolfsdorf), absolwentki 7-klasowej żydowskiej szkoły żeńskiej Emilii Perkal w Warszawie. Szkoła realizowała program nauk odpowiadający rządowym progimnazjom żeńskim. Placówka cieszyła się dużym powodzeniem w środowisku płockim, uczęszczało do niej ok. 60 dziewcząt.
Synem Ojzera i Dwojry Amalii z Funkiensztajnów był Gustaw (Gerszon) Lewita (1852-1889) – kompozytor i pianista światowej sławy. W latach 1872–1874 Gustaw Lewita kształcił się w grze na fortepianie w Konserwatorium Towarzystwa Przyjaciół Muzyki w Wiedniu. Był członkiem orkiestry Pas de Loup w Paryżu. W latach 1879–1880 Lewita był profesorem gry na fortepianie w Instytucie Muzycznym Apolinarego Kątskiego w Warszawie. W 1880 r. wyjechał na tournée koncertowe do Francji. Odbył także tournée koncertowe po Stanach Zjednoczonych i Ameryce Łacińskiej. W 1882 roku osiadł w Paryżu. Zdobył sławę jako wykonawca utworów Fryderyka Chopina i Roberta Schumanna.
Bibliografia:
16 listopada 1930 roku został założony w Płocku oddział Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego “Frajhajt” w Polsce. Założycielami oddziału byli Mojżesz Zander (ur. 1905), Toba Nasielska (ur. 1908), Lejb Licht (ur. 1909), Symcha Guterman (ur. 1903) oraz Szlama Lipner (ur. 1906). Organizacja miała charakter socjaldemokratyczny, była związana z […]
Samuel Nadel urodził się w wielodzietnej rodzinie żydowskiej, jako syn krawca Nuty Wolfa Nadela (1815-1879) i Sury Temy z domu Zylberman (ur. 1825). Rodzina Nadel mieszkała przy ulicy Kolegialnej 12 – w kamienicy, której właścicielem w latach 1854-1855 był znakomity lekarz pochodzący z Działoszyc koło […]
W dniu dzisiejszym odbył się pierwszy w historii powojennej Polski Marsz Pamięci w Gostyninie, w którym potomkowie gostynińskich i gąbińskich Żydów, wraz z mieszkańcami miasta w symboliczny sposób upamiętnili ofiary Holokaustu.
Wydarzeniu towarzyszyło odsłonięcie tablicy upamiętniającej Józefę Gierblińską. Dzięki jej odwadze i poświęceniu II wojnę światową przeżył Leon Motyliński.
Dziękujemy Piotrowi Sysce z Wielokulturowego Gostynina za zaproszenie na tę ważną uroczystość!
Po marszu wybraliśmy się odnaleźć ślady gostynińskiej społeczności żydowskiej – ostatnią zachowaną w przestrzeni miasta kuczkę oraz upamiętniony niedawno (również dzięki staraniom Wielokulturowego Gostynina) cmentarz żydowski.
Fotografie: Piotr Dąbrowski
Mój prapradziadek Beniamin Koryto (urodzony w 1802 r. w Sochaczewie) i moja praprababka Tyla (z domu Sierota, urodzona w 1804 r. w Służewie) jako pierwsi z rodu Koryto osiedlili się w Płocku. Mieli sześcioro dzieci: Joela, Surę Łaję, Ryfkę, Hersza, Ruchel i Izraela. Izrael, mój […]
Józef Rogozik urodził się w 1875 roku w Międzyrzeczu, jako syn Chaima i Ruchli. Był współzałożycielem (w 1914 roku) Komitetu Niesienia Pomocy Żydom w Płocku i Towarzystwa Udzielania Bezpłatnej Pomocy Lekarskiej Ubogim Żydom. W 1916 roku został wybrany do zarządu Gminy Żydowskiej w Płocku oraz […]
Fabiusz Margulies (1892-1943) – przedsiębiorca, kierownik Fabryki Maszyn Rolniczych w Płocku. Był synem pochodzącego z Łodzi Maurycego Marguliesa (1856-1933) oraz Frajdy z Ejzenbergów (ur. 1861).
Siedziba firmy Marguliesów mieściła się przy ulicy Tumskiej. W swojej ofercie miała m.in. żelazne osie toczone do bryczek i powozów, kosy do sieczkarń, lemiesze, pługi, kultywatory, brony, a także konwie do mleka, grabie automatyczne, wialnie czy piekarniki ekonomiczne „półgodzinne”. Dział mechaniki przedsiębiorstwa przeprowadzał remonty lokomobili. Od początku XX wieku fabryka posiadała także odrębny dział produkujący koła i wozy – według danych z 1934 roku była to najstarsza w Polsce fabryka kół wozowych.
Fabiusz Margulies po śmierci ojca przejął wraz z braćmi Izaakiem (ur. 1888) i Czesławem (ur. 1887) kierownictwo fabryki. Pełnił zarazem funkcję prezesa Żydowskiego Towarzystwa Gimnastyczno-Sportowego Makabi, które wspierał finansowo.
Zginął w getcie w Częstochowie w 1943 roku.
Bibliografia:
Nowak G., Wojciechowska A., Żydowski Płock – architektoniczne wizje i realizacje, Płock 2014
Przedpełski J., Stefański J., Żydzi płoccy w dziejach miasta, Płock 2012
Icek Nelkin (ur. 1886) wraz z żoną Małką z Finkelsztejnów (ur. 1877) i dziećmi: Dwojrą (ur. 1911), Mordką (ur. 1915), Anną (ur. 1918), Maurycym (ur. 1921) i Leonardem (ur. 1924) przed wojną mieszkali przy ulicy Grodzkiej 8 w Płocku. Icek był z zawodu handlarzem. Prapradziadek […]
