Rodzina Zylber pochodziła ze wsi Turza Wielka (powiat płocki, gmina Brudzeń Duży). Prawdopodobnie brak perspektyw skłonił ojca rodziny – Chaima Zylbera (ur. 1871), który pracował we wsi jako robotnik, do przeniesienia się na początku lat 20. XX wieku do oddalonego o 25 kilometrów Płocka. Tu […]
Właścicielem kamienicy w stylu historyzującym od roku 1873 był handlarz zbożem i wełną Markus Frenkiel Wolffsohn (1830-1910), po którym odziedziczył ją jego syn Izydor (Icek). Kolejnym jej właścicielem był handlarz Moszek Firstenberg (ur. 1852), syn Izraela i Fajgi ze Szlamów, który nabył ją w roku […]
Roza Holcman (ur. 1910), córka Lejby (1886-1930) i Lizy Lei z Rozenbergów (1888-1975), była pierwszą w Płocku kobietą – adwokatem. W 1934 roku ukończyła prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Praktykę przygotowującą do zawodu prawniczego odbyła u Kazimierza Mayznera (1883-1951) – znanego płockiego prawnika i działacza społeczno-kulturalnego.
Roza miała dwóch młodszych braci – Mośka (Mieczysława) (ur. 1913) oraz Aleksandra (ur. 1918). Jej matka – Liza, była właścicielką pracowni krawieckiej przy Starym Rynku pod numerem 22. W chwili wybuchu II wojny światowej rodzina Holcmanów mieszkała przy ulicy Grodzkiej 9.
We wrześniu 1939 roku Roza i jej matka uciekły z Płocka i skierowały się na Wschód. Roza pracowała w delegaturze polskiego rządu na uchodźstwie z siedzibą w Londynie. W 1942 roku została aresztowana i skazana na piętnaście lat w sowieckim obozie pracy, początkowo w Samarce w Kazachstanie, za werbunek żołnierzy do Armii Krajowej na wschodzie. W 1943 roku poznała Philipa Rosenblita, amerykańskiego dentystę, który służył jako lekarz. W 1944 roku w obozie urodziła się ich córka. Lizie Holcman udało się uzyskać zezwolenie NKWD na zabranie dziecka z obozu, gdy dziewczynka miała 11 miesięcy. Wyjechały do Moskwy, a w 1946 roku wróciły do Polski, do Warszawy. Roza została zwolniona z obozu w 1955 roku. Dołączyła do matki i córki w Warszawie. Została ponownie wpisana na listę adwokatów. Praktykowała aż do 70-go roku życia w Zespole Adwokackim Nr 9 w Warszawie. Po powrocie z obozu Roza utrzymywała przyjacielskie kontakty z płocczanami m.in. sędzią Kenigsbergiem i prof. Alfredem Jesionem, który był przedwojennym przyjacielem jej brata Mieczysława.
Tekst na podstawie wspomnień rodzinnych.
Ulica Synagogalna to jedna z ulic tworzących dawną dzielnicę żydowską w Płocku. Zawdzięcza swoją nazwę nieistniejącemu już dziś budynkowi głównej synagogi gminnej zlokalizowanej na placu między ulicą Synagogalną i Tylną, na działce oznaczonej numerem hipotecznym 32 (więcej o synagodze można przeczytać tu: https://jewishplock.eu/wielka-synagoga/). Synagoga stanowiła […]
Adam Neuman-Nowicki urodził się 23 września 1925 roku w Płocku, jako syn Mosze Szlomo Neumana (1893-1942; syn Jehudy Lejba i Leji z Niedźwiedziów) oraz Frymety z Goldkindów (1894-1942; córka Abrama i Temy). Jego rodzina należała do aktywnych, zasymilowanych członków żydowskiego społeczeństwa płockiego. Mosze Szlomo Neuman […]
Baszta obronna przy ulicy Zduńskiej 13a stanowi pozostałość średniowiecznych obwarowań miasta. W XVIII wieku została przebudowana na dom mieszkalny. Nieruchomość na przestrzeni XIX wieku wielokrotnie zmieniała właścicieli. W 1890 roku nabył ją od Daniela i Emilii z Bytnerów małżonków Kolbe Moryc Safian za kwotę 12000 rubli. W roku następnym właścicielem posesji została płocka gmina żydowska, która nabyła ją za sumę 12875 rubli i 50 kopiejek. Część kwoty w wysokości 5000 rubli na ten cel przekazała gminie żydowskiej Anna Flatau, której mąż – znany płocki bankier i społecznik Ludwik Flatau, będąc u kresu życia, wyraził wolę wsparcia finansowego dla projektu urządzenia w Płocku domu dla starców i kalek wyznania mojżeszowego. Na mocy aktów z dnia 1 maja 1891 roku oraz 19 kwietnia 1899 roku płocka gmina żydowska zapisana została właścicielem tej nieruchomości.
Opiekunem Przytułku dla Starców i Kalek wyznania mojżeszowego im. małżonków Flatau był Mojżesz Altberg – płocki społecznik, przemysłowiec i działacz polityczny. Mojżesz Altberg od 1903 roku kierował organizacją Talmud Tora, współorganizował Uniwersytet dla Wszystkich w Płocku oraz płocki oddział Towarzystwa Kultury Polskiej. Od 1913 roku był członkiem zarządu płockiej Kasy Chorych. Wraz z żoną założył stowarzyszenie Kropla Mleka, które udzielało pomocy ubogim, samotnym matkom. Przez wiele lat stał na czele zarządu Żydowskiego Towarzystwa Dobroczynności.
Przytułek został zlikwidowany przez Niemców jesienią 1940 roku. Po wojnie nieruchomość została przejęta przez Skarb Państwa. Obecnie w budynku przy ulicy Zduńskiej mieści się siedziba płockiej delegatury Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Na początku lat 30. XX wieku rodzina Holcman mieszkała przy ulicy Kolegialnej 4 w domu Rafała Płońskiera. Moszek Holcman (ur. 1890), syn Joska i Fajgi z domu Zelkman, pochodził z Czerwińska nad Wisłą. Z zawodu był handlowcem. Jego żoną była Marjem z domu Szeraszew (ur. […]
Plac oznaczony numerem hipotecznym 75 i 76, na którym stoi obecna kamienica, został wydzierżawiony przez Urząd Municypalny Miasta Płocka Józefowi Markusowi Poznerowi dnia 15 października 1821 roku. Józef Markus Pozner (ok.1763–1844) był kupcem w branży sukienniczej oraz właścicielem szynku. Należały do niego m.in. nieruchomości położone […]
Aniela Oberfeld urodziła się w 1900 roku jako córka Rudolfa (1859-1933) i Franciszki z Bersztajnów (ur. 1875). Jej ojciec był znanym w Płocku prawnikiem i działaczem oświatowym, matka – pedagogiem i działaczką społeczną. Rodzina Oberfeldów mieszkała w kamienicy przy dawnej ulicy Dobrzyńskiej (obecnie Kazimierza Wielkiego) pod numerem 5. Aniela Oberfeld ukończyła studia akademickie na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Zgodnie z Ustawą Sejmową o Szkołach Akademickich z dnia 13 lipca 1920 roku, Rada Wydziału Elektrycznego na posiedzeniu w dniu 10 lutego 1927 roku, na wniosek Komisji Egzaminacyjnej, przyznała jej stopień inżyniera-elektryka. Przed wybuchem II wojny światowej Aniela Oberfeld pracowała w czeskiej fabryce Skoda w Warszawie. W czasie powstania warszawskiego została wywieziona do Opoczna.
Przy ulicy Niepodległości w Wyszogrodzie znajduje się cmentarz żydowski założony w pierwszej połowie XIX wieku. W czasie II wojny światowej został całkowicie zdewastowany przez Niemców, którzy wykorzystali nagrobki do utwardzania dróg i budowy chodników. Po wojnie wzniesiono tu pomnik upamiętniający ofiary Holokaustu. Wyryto na nim […]
