Na początku lat 20. XIX wieku na placu przy obecnej ulicy Grodzkiej 8 została wzniesiona murowana kamienica. Za inwestycją stał kupiec Mateusz Kalinowski, który w roku 1798 wydzierżawił ten plac od Sióstr Miłosierdzia. W 1826 roku kamienicę nabył jego zięć – Józef Jędrzejewicz, sekretarz Sądu […]
Sumienna, pilna, zdolna, pracowita, oddana pracy szkolnej… W ten sposób płocczanie postrzegali Maszę (Marię) Bromberger, o czym świadczą zachowane archiwalne dokumenty. Masza urodziła się w 1895 roku, jako córka Trajtela i Karoliny z Lewinów. Nauki początkowe otrzymała w domu rodzinnym. Od 1904 do 1910 roku […]
Ludwika Dąbrowska zapisała się na kartach historii Płocka jako niezwykła filantropka, która dokonała największego w mieście zapisu na cele dobroczynne w XIX wieku.
Ludwika (vel Liwsza) pochodziła z rodziny płockich Żydów. Była córką Rozalii vel Ruchli z Jelonków (1821-1857) i Zachariasza Londyńskiego (ok. 1798-1865) – płockiego kupca i przemysłowca. Pierwszym mężem Ludwiki był Rudolf Szenwic, drugim – lekarz i generał Adam Dąbrowski – aby móc wziąć z nim ślub Ludwika zmieniła wyznanie i dokonała konwersji do kościoła ewangelicko-augsburskiego. Ludwika Dąbrowska była właścicielką m.in. nieruchomości położonych przy Starym Rynku 10 (numer hipoteczny 8/9) i przy ulicy Piekarskiej numer 476, które odziedziczyła w spadku po swej matce. W jej domu przy Starym Rynku na przełomie 1881 i 1882 roku funkcjonował magazyn ubiorów męskich R. Osuchowskiego, w 1883 roku Skład Towarów i Wyrobów Kaukaskich S. Mirzadionowa, a w 1887 roku szkoła tańca Stanisława Zaborskiego. Ludwika słynęła z wybitnych uzdolnień muzycznych, prowadziła ostatni otwarty salon w Płocku. Podczas spotkań często wydawała koncerty, a dochody z nich przeznaczała na cele charytatywne. Jak donosiły „Echa Płockie i Łomżyńskie” po jej śmierci: [Ludwika Dąbrowska] odznaczała się wielkim talentem i wykształceniem muzycznym. Grała na wszystkich niemal instrumentach, ale ulubionym najwięcej do ostatka była harfa, na której dosięgła wysokiego artyzmu. Płock przez czas długi pamiętać będzie wieczory muzykalne w jej salonie, jakie urządzała w gronie przyjaciół i miłośników muzyki. Zmarła nie odmawiała pomocy swego talentu, gdy szło o współudział jej pięknej gry w koncertach na cele dobroczynne. A gra jej na harfie zawsze ściągała publiczność, zachwyconą tym cudnym instrumentem.
Ludwika z Londyńskich Dąbrowska zmarła 26 marca 1899 roku po krótkiej, lecz ciężkiej chorobie. Jej pogrzeb stał się ogromną manifestacją jedności wszystkich wyznań w Płocku. Na mocy jej testamentu z dnia 17 czerwca 1895 roku nieruchomość przy Starym Rynku numer hipoteczny 8/9, składająca się z domu frontowego, oraz domu od ulicy Piekarskiej, a także oficyn w podwórzu, przeszła na własność Płockiego Towarzystwa Dobroczynności. Nieruchomość pod numerem 476 przy ulicy Piekarskiej przepisała gminie żydowskiej dla biednych mieszkańców wyznania mojżeszowego. Ponadto obdarowała Gimnazjum Męskie w Płocku, fundując trzy wieczyste stypendia dla trzech biednych uczniów (katolika, ewangelika i wyznawcy judaizmu), przeznaczając na ten cel procenty od lokaty bankowej w wysokości 6000 rubli, a nadto obdarowała szpital Św. Trójcy w Płocku (5000 rubli), Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami (2000 rubli), Towarzystwo Straży Ogniowej (3000 rubli), katedrę płocką (1000 rubli; z przeznaczeniem tej kwoty na konserwację organów) oraz Towarzystwo Muzyczne w Płocku. Obdarowała zarazem zapisami służbę, siostry zakonne obsługujące szpital Św. Trójcy oraz w niewielkich kwotach bliżej nieznane osoby. Swoją ukochaną harfę przeznaczyła Klarze Pistor z Warszawy.
Źródło: A.J. Papierowski, Okoliczności utworzenia w Płocku Towarzystwa Dobroczynności i jego działalność do wybuchu I wojny światowej [w:] “Notatki Płockie” tom 54 (2009), z. 1(218).
Na zdjęciu: Akt zgonu Ludwiki Dąbrowskiej (Archiwum Państwowe w Płocku, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Płocku, akt zgonu nr 120 z 1899 roku)
