Właścicielem kamienicy w stylu historyzującym od roku 1873 był handlarz zbożem i wełną Markus Frenkiel Wolffsohn (1830-1910), po którym odziedziczył ją jego syn Izydor (Icek). Kolejnym jej właścicielem był handlarz Moszek Firstenberg (ur. 1852), syn Izraela i Fajgi ze Szlamów, który nabył ją w roku […]
Roza Holcman (ur. 1910), córka Lejby (1886-1930) i Lizy Lei z Rozenbergów (1888-1975), była pierwszą w Płocku kobietą – adwokatem. W 1934 roku ukończyła prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Praktykę przygotowującą do zawodu prawniczego odbyła u Kazimierza Mayznera (1883-1951) – znanego płockiego prawnika i działacza społeczno-kulturalnego. […]
Ulica Synagogalna to jedna z ulic tworzących dawną dzielnicę żydowską w Płocku. Zawdzięcza swoją nazwę nieistniejącemu już dziś budynkowi głównej synagogi gminnej zlokalizowanej na placu między ulicą Synagogalną i Tylną, na działce oznaczonej numerem hipotecznym 32 (więcej o synagodze można przeczytać tu: https://jewishplock.eu/wielka-synagoga/). Synagoga stanowiła miejsce modlitwy i zgromadzeń religijnych, organizowano tu także uroczyste nabożeństwa z okazji np. imienin Ignacego Mościckiego, rocznicy powstania styczniowego, czy odparcia najazdu bolszewików. W czasie okupacji synagoga została wykorzystana przez Niemców na warsztat samochodowy i garaż dla autobusów. Rozebrano ją w 1951 roku. Przy ulicy Synagogalnej przed wojną mieściła się szkoła religijna stopnia wyższego (bet hamidrasz). Budynek z przeznaczeniem na bożnicę i szkołę wzniósł Markus Kazriel Dancygier, który zakupił tę posesję w roku 1832. W 1834 roku przekazał budynek gminie żydowskiej. Prócz domu podarował także 258 książek, w tym 81 sztuk Talmudu Babilońskiego, prace Mojżesza Majmonidesa, Adama Chochmasa oraz dwa rodały dla szkolnej biblioteki. W 1865 roku przy ulicy Synagogalnej w domu Dawida Łaskiego została otwarta szkoła elementarna wyznania mojżeszowego, której kierownikiem był Hersz Szejman, a następnie Abraham Jakub Papierna. Pod koniec XIX wieku przy ulicy tej funkcjonowały także chedery: Matysa Gutmachera, Izraela Wolfa Kona, Markusa Ryża oraz Szyi Konczewskiego. Mieszkańcy ulicy trudnili się handlem obuwiem (Ides Fuks, Lewin Lichtensztajn, Dawid Pokrzywa, Szlama Taub), towarami galanteryjnymi (Szmul Grünbaum), łokciowymi (Icek Koralczyk, Jojne Horowitz), wyrobami tabacznymi (Szymon Luszyński, Abram Majzner), skórami (Mosiek Globus, Józef Szpiro) i mąką (Wolf Piechotka). Przy ulicy funkcjonowały dwa magazyny mód – Jakuba Kowadły i Chananie Zylbermana. Według danych z roku 1926 przy ulicy Synagogalnej zarejestrowana była firma Jakuba Cymblera (sklep kolonialny – Synagogalna 6), Izaaka Gewircmana (sprzedaż masła, jajek i owoców – Synagogalna 26), Symchy Kanarka (piekarnia – Synagogalna 22) oraz Mojżesza Lissera (piekarnia – Synagogalna 16). W chwili wybuchu II wojny światowej przy ulicy Synagogalnej mieszkało 446 osób. Przedłużeniem ulicy Synagogalnej była ulica Niecała. W miejscu dawnych zabudowań znajduje się dziś Plac 13 Straconych oraz pomnik ku czci Polaków, którzy w dniu 18 września 1942 r. zostali powieszeni przez hitlerowców.
Adam Neuman-Nowicki urodził się 23 września 1925 roku w Płocku, jako syn Mosze Szlomo Neumana (1893-1942; syn Jehudy Lejba i Leji z Niedźwiedziów) oraz Frymety z Goldkindów (1894-1942; córka Abrama i Temy). Jego rodzina należała do aktywnych, zasymilowanych członków żydowskiego społeczeństwa płockiego. Mosze Szlomo Neuman […]
Baszta obronna przy ulicy Zduńskiej 13a stanowi pozostałość średniowiecznych obwarowań miasta. W XVIII wieku została przebudowana na dom mieszkalny. Nieruchomość na przestrzeni XIX wieku wielokrotnie zmieniała właścicieli. W 1890 roku nabył ją od Daniela i Emilii z Bytnerów małżonków Kolbe Moryc Safian za kwotę 12000 […]
Na początku lat 30. XX wieku rodzina Holcman mieszkała przy ulicy Kolegialnej 4 w domu Rafała Płońskiera. Moszek Holcman (ur. 1890), syn Joska i Fajgi z domu Zelkman, pochodził z Czerwińska nad Wisłą. Z zawodu był handlowcem. Jego żoną była Marjem z domu Szeraszew (ur. 1892). W 1930 roku urodziła się ich córka Gabrysia, w 1936 roku – syn Evez.
Moszek Holcman miał starszą siostrę Bellę, która wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Mieszkała w Albany (stan Nowy Jork).
Rodzina Holcmanów w 1936 roku wykonała pamiątkowe zdjęcia w płockim zakładzie fotograficznym Abrama Watmana, które przesłała Belli z okazji zbliżającego się Nowego Roku. To jedyna pamiątka rodzinna, która pozostała po Gabrysi, Evezie, Moszku i Mariem.
Fotografie ze zbiorów prywatnych Kristi i Stewarta Davisa. Dziękujemy!
Plac oznaczony numerem hipotecznym 75 i 76, na którym stoi obecna kamienica, został wydzierżawiony przez Urząd Municypalny Miasta Płocka Józefowi Markusowi Poznerowi dnia 15 października 1821 roku. Józef Markus Pozner (ok.1763–1844) był kupcem w branży sukienniczej oraz właścicielem szynku. Należały do niego m.in. nieruchomości położone […]
Aniela Oberfeld urodziła się w 1900 roku jako córka Rudolfa (1859-1933) i Franciszki z Bersztajnów (ur. 1875). Jej ojciec był znanym w Płocku prawnikiem i działaczem oświatowym, matka – pedagogiem i działaczką społeczną. Rodzina Oberfeldów mieszkała w kamienicy przy dawnej ulicy Dobrzyńskiej (obecnie Kazimierza Wielkiego) […]
Przy ulicy Niepodległości w Wyszogrodzie znajduje się cmentarz żydowski założony w pierwszej połowie XIX wieku. W czasie II wojny światowej został całkowicie zdewastowany przez Niemców, którzy wykorzystali nagrobki do utwardzania dróg i budowy chodników. Po wojnie wzniesiono tu pomnik upamiętniający ofiary Holokaustu. Wyryto na nim napis: “Nawet umarłym nie dali spokoju. Ten cmentarz został zbezczeszczony przez hitlerowskich barbarzyńców w latach 1939-1945”. W pobliżu pomnika można odnaleźć pojedyncze macewy.
24 maja odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej Żydów i Polaków, którzy na początku 1941 roku zostali deportowani z Wyszogrodu i Bodzanowa. 6 marca 1941 roku z rynku w Wyszogrodzie wywieziono 2357 Żydów. Z Bodzanowa wywieziono ok. 1300 Żydów. Był to dla nich początek drogi ku zagładzie w niemieckich obozach śmierci.
Tablica pamiątkowa została umieszczona na elewacji Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej, której kierownikiem jest historyk Zdzisław Leszczyński, w 2005 roku odznaczony Odznaczeniem “Chroniąc Pamięć”, które jest przyznawane w ramach programu honorowania Polaków zasłużonych dla ratowania dziedzictwa żydowskiego. Część ekspozycji Muzeum została poświęcona społeczności żydowskiej w Wyszogrodzie. Wśród eksponatów znajdują się m.in. kłódki wykopane podczas prac archeologicznych na cmentarzu żydowskim przy ulicy Kilińskiego, fragmenty macew oraz banjo z membraną wykonaną z fragmentu Tory. Prawdziwą perełką jest makieta synagogi w Wyszogrodzie wykonana przez Zdzisława Leszczyńskiego.
Kamienica barokowa, w typie związanym z kręgiem północnym, powstała w 3. ćwierci XVII wieku. Od 1850 roku właścicielem nieruchomości był kupiec zbożowy Ojzer Lewita. W latach 1852-1855 i 1857-1862 próbował sprzedać swoją własność Radcy Honorowemu i Nadzorcy Więzienia Płockiego Szymonowi Dzierzgowskiemu. W roku 1862 nieruchomość […]
