Nachum Sokołow urodził się 1 stycznia 1859 roku w Wyszogrodzie, jako syn Szmula Joska (ur. 1827 rok, syn Icka i Gitli Chai z Breslerów) i Mariem Gitli (ur. 1830 rok, córka Szmula i Itty Smrodyniów vel Kohnów). Swoje dzieciństwo i wczesną młodość spędził w Płocku […]
Płocka historia rodziny Flatauów ma swój początek w czasach Księstwa Warszawskiego, kiedy do Płocka przybył Joachim (Nochem) Judas, kupiec pochodzący z Wielkiego Księstwa Poznańskiego, z miasteczka Gołancz. W aktach stanu cywilnego wyznania mojżeszowego miasta Płocka z roku 1814 pod datą 28 marca został zapisany akt […]
27 grudnia 1868 roku w Płocku urodził się Edward Flatau – jeden z najznakomitszych lekarzy i najwybitniejszych uczonych polskich.
Edward był synem bankiera Ludwika Flataua i Anny z Heymanów. W 1886 roku ukończył ze złotym medalem płockie gimnazjum i wstąpił na wydział lekarski Uniwersytetu Moskiewskiego. Uczęszczał na wykłady znakomitych profesorów m.in. neurologa Aleksieja Kożewnikowa i psychiatry Siergieja Korsakowa. Po ukończeniu z odznaczeniem Uniwersytetu Moskiewskiego, w 1892 roku udał się do Berlina, gdzie kontynuował studia, które trwały aż do roku 1899. Pracował nad neuropatologią, neuroanatomią i neurohistologią. Lata spędzone w Berlinie dały podwalinę jego wielkiej i wszechstronnej wiedzy w dziedzinie anatomii, patologii i kliniki układu nerwowego. Współpracował m.in. z Emanuelem Mendlem, Hermannem Oppenheimem, Ernstem Remakiem i Hugo Liepmannem. Pierwszym dziełem, które od razu zdobyło mu sławę w Europie, był „Atlas mózgu ludzkiego i przebiegu włókien”. Atlas ten ukazał się w 1894 roku i przetłumaczony został na język polski, rosyjski, angielski i francuski. W 1898 roku zaproponowano mu objęcie katedry neurologii w Buenos Aires. Flatau jednakże tej propozycji nie przyjął i w 1899 roku wrócił do kraju. W Warszawie pełnił obowiązki konsultanta na oddziałach wewnętrznych i chirurgicznych, jednocześnie urządził w swoim prywatnym mieszkaniu laboratorium, gdzie kontynuował własne prace anatomiczne. W 1904 roku otrzymał ordynaturę w Szpitalu Starozakonnych na Czystem. Prowadząc początkowo mały oddział z 20 łóżkami, Flatau zgrupował wokół siebie szereg lekarzy, zachęcał ich do pracy klinicznej i anatomicznej i stopniowo, dzięki swojej głębokiej wiedzy, niezwykłym zdolnościom pedagogicznym i osobistemu urokowi, utworzył szkołę, z której wyszedł szereg znanych neurologów. Dzięki jego staraniom w 1913 roku jego oddział przeniesiony został do nowego pawilonu, urządzonego na wzór klinik europejskich. Dwa lata wcześniej Flatau urządził pracownię anatomo-patologiczną przy Towarzystwie Psychologicznym, a w 1912 roku przeniósł ją do nowego gmachu Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, którego był członkiem od 1908 roku. W 1912 roku ogłosił monografię o migrenie, na którą cierpiał całe życie. Flatau był także członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, członkiem korespondentem Towarzystwa Neurologicznego w Paryżu i Towarzystwa Psychiatrii i Neurologii w Wiedniu, członkiem honorowym Towarzystwa Neurologicznego w Moskwie i Towarzystwa Lekarskiego w Wilnie. Był autorem ponad 100 publikacji w języku polskim, niemieckim, francuskim i rosyjskim.
Zmarł w 1932 roku na guza mózgu. Został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie.
(tekst na podstawie wspomnienia Teofila Dawida Simchowicza o Edwardzie Flatau na łamach Rocznika Towarzystwa Naukowego Warszawskiego z 1932 roku)
Lejzor Brygart urodził się 13 marca 1893 roku, jako syn Szlamy (1842-1911) i Iski z domu Fibus (1855-1918). Szlama Brygart był z zawodu rzeźnikiem. Lejzor miał młodszego brata Dawida (ur. 1894 rok), który prawdopodobnie wyemigrował do Londynu. W 1913 roku Lejzor Brygart ożenił się z […]
Estera Golde-Stróżecka – wolnomyślicielka, aktywistka na rzecz praw kobiet, publicystka, działaczka polityczna i kulturalno-oświatowa, lekarka, urodziła się 1 sierpnia 1872 roku w Płocku, jako córka Beniamina i Liby Ruchli z Goldsztejnów. Jej ojciec był znanym w mieście kupcem, przemysłowcem i działaczem filantropijnym. Po ukończeniu Gimnazjum […]
Według zapisów archiwalnych rodzina Bomzonów (Baumzon; Bomsohn) mieszkała w Płocku od początku XIX wieku.
Mój pradziadek, Izrael Abram Bomzon (1861-1913), syn Dawida Szlamy (1826-1904) i Ruchli Łai z domu Liberman (1830-?), który był zawodowym piernikarzem, w 1901 roku poślubił Entę Szrajber (1854-Holokaust). Rodzina Bomzonów mieszkała przy dawnej ulicy Szerokiej pod numerem 30. W 1902 roku Izrael Abram Bomzon i jego żona kupili nieruchomość położoną przy ulicy Szerokiej (numer hipoteczny 64A) i byli jej właścicielami do 1905 roku. Izrael Abram i Enta mieli ośmioro dzieci : Chaima (1885-1896), Hersza Fajwela (1887-?), Bajlę Surę (1887-Holokaust), Dwojrę Ides (1889-Holokaust), Esterę (1891-Holokaust), Chawę (Ewę) (1892-1968 w Londynie), Bruchę (1897-1906) i Lejbę (1893-Holokaust).
W 1907 roku Bajla Bomzon poślubił Moszka Ejzenmana, z którym miała ośmioro dzieci. Czworo wyemigrowało do Buenos Aires przed wybuchem drugiej wojny światowej i Holokaustem. Dwie siostry, Hinda Ruchla (1917-2002; w 1949 roku zmieniła imię na „Dasza”) i Estera Małka (1910-2005; w 1953 roku zmieniła imię na „Elżbieta Maria”) przeżyły wojnę w Rosji i po wojnie wróciły do Płocka, gdzie mieszkały aż do śmierci.
Dwojra Ides Bomzon poślubiła Lajzera Brygarta w 1913 roku. Mieli czworo dzieci: Ruchlę (Rushkę; 1916-Holokaust), Iskę (Irka; 1919-Holokaust), Szmyla Szlojmę (Sam; 1920-2015 w USA) i Chankę (1927- Holokaust). W 1919 roku Lejzor i Dwojra Ides kupili nieruchomość przy ulicy Kwiatka 20 w Płocku i byli jej właścicielami do wybuchu wojny. Mieli także znany w Płocku sklep z towarami kolonialnymi, wytwarzali cukierki i pierniki. Ich firma mieściła się przy ulicy Kwiatka 28. Sam Brygart był jedynym ocalałym z rodziny i wyemigrował wraz z żoną Frymetą Menche (1922-2016) do USA, gdzie urodziły się ich dwie córki – Sandra i Leslie.
Estera Bomzon poślubiła Josefa Hersza Cynamona w 1913 roku, mieli oni czworo dzieci: Izraela Abrama (1914-2003 w Izraelu), Chanę (1917-Holokaust), Lajzera (1922-Holokaust) i Ruchlę (1926-Holokaust). Izrael był jedynym ocalałym z rodziny i przybył do Izraela (Palestyny) jako żołnierz armii generała Andersa.
Chawa wyjechała z Płocka w 1910 roku, aby zamieszkać w Londynie w Anglii, gdzie poślubiła Icka (Izaaka) Wagnera, z którym miała troje dzieci. Po śmierci Icka wyszła za mąż za Davida Goldinga w 1923 roku, z którym miała pięcioro dzieci.
Mój dziadek, Lejb Bomzon, który był cukiernikiem, poślubił Taubę Żeleźniak (córkę Chaima Josefa i Chany z domu Motyl) w 1917 roku. Mieli oni troje dzieci: Izraela Abrama (Julius; 1918-1996 w Izraelu), Icka Jakuba (Kuba; 1922 -Holokaust) i Chanę (1926-Holokaust). Moi dziadkowie wraz z trójką dzieci mieszkali w jednym z mieszkań przy ulicy Bielskiej 33, nieruchomości należącej do Hersza Józefa Bochenka i Fajgi Pencherek. Mój ojciec Julius był jedynym ocalałym z rodziny. Nigdy nie mówił o swoim dzieciństwie i utraconej rodzinie, nigdy też nie wrócił do Płocka. W 1947 roku wraz z żoną Bellą Kociołek (ur. 1924) i jedynym synem Lionelem (Arieh; ur. 1947) wyjechał do Sydney w Australii. W 1990 roku wraz z żoną przeprowadził się do Izraela, by zostać patriarchą rodziny Bomzon. Arieh poślubił Therle (Tova) Hoffmann (ur. 1947) w 1972 roku w Johannesburgu w Południowej Afryce. Mają trzech synów: Wayne’a (Ze’ev; ur. 1973), Keitha (Ilan; ur. 1975) i Davida (ur. 1977). W 1981 roku Arieh i jego rodzina wyemigrowali do Izraela.
Arieh (Lionel) Bomzon
Stanisław (Salomon) Posner urodził się 21 listopada 1868 roku jako syn Leona i Matyldy z Bornsteinów. Jego ojciec należał do gorliwych propagatorów kierunku asymilatorskiego, wiele jego artykułów drukowała warszawska „Jutrzenka”. Siostrą Stanisława Posnera była Malwina Garfeinowa-Garska – pisarka i publicystka, autorka Gromnic (1907) i Powieści […]
Rudold (Chaim Rubin) Oberfeld urodził się 14 listopada 1859 roku, jako syn Jakowa i Ruchli z domu Nejmark. Jego żoną była Franciszka z Bernsztejnów. Oberfeld był absolwentem Gimnazjum Gubernialnego w Płocku oraz studiów prawniczych na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracował w Płocku jako adwokat (jego […]
W 1870 roku sukcesorzy Ojzera Lewity zakupili od Magistratu miasta Płocka za kwotę 1000 rubli w srebrze plac graniczący od południa z ulicą Misjonarską, od zachodu z zabudowaniami więziennymi, od północy i wschodu z ogrodem i posesją Jakuba Strzeszewskiego, zwany odtąd „placem kupca Ojzera Lewity”, pod budowę szpitala żydowskiego. W komitecie budowy szpitala znalazło się 31 osób, w tym Icek Fogel, Ludwik Flatau, Dawid Woldenberg, Józef Askanas, Markus Pantofel i Fiszel Czapka.
Ordynatorem i nadzorcą Szpitala żydowskiego im. Izaaka Fogla, uruchomionego w 1872 roku, został doktor Zygmunt Perkahl. Wg danych z 1891 roku szpital mieścił 25 łóżek dla chorych wewnętrznych i chirurgicznych, funkcjonował tu także oddział dla umysłowo chorych. Do lutego 1915 roku szpital pozostawał pod zarządem Rady Gubernialnej Dobroczynności Publicznej. Od 15 lutego do 9 września 1915 roku pieczę nad nim sprawował Komitet Obywatelski, następnie pozostawał pod zarządem Magistratu miasta Płocka. W styczniu 1916 roku chorych przeniesiono do szpitala św. Trójcy, a w opróżnionym gmachu urządzono szpital dla chorych zakaźnych, utrzymywany kosztem kasy miejskiej i z opłat za kuracje.
16 czerwca 1924 roku szpital został zwrócony gminie wyznaniowej żydowskiej. W okresie międzywojnia dyrektorem szpitala był doktor chorób wewnętrznych Izaak Feinberg, ordynatorem chirurg Władysław Frankowski. Ze szpitalem zawodowo byli związani także: laryngolog Matjas Marienstras, chirurdzy Chaskiel vel Jerzy Bresler i Weinberg Peretz oraz lekarze chorób wewnętrznych – Hersz Kadysz, Witold Kirszensztejn i Jakub Winogron.
Bibliografia:
Nowak G., Wojciechowska A., Żydowski Płock – architektoniczne wizje i realizacje, Płock 2014
Maurycy Fajans (1827-1897) – kupiec i przemysłowiec, był synem sieradzkiego kupca Hermana i Leontyny z Konów. Jego bratem był znany warszawski fotograf i właściciel zakładu litograficzno-fotograficznego Maksymilian Fajans (1825-1890). Maurycy Fajans był przedstawicielem spółki udziałowej żeglugi parowej na Wiśle we Włocławku hr. Andrzeja Zamoyskiego, następnie […]
