Jehuda Lejb Margolies
Jehuda Lejb Margolies (1787-1811) – syn Aszera Zeliga, był rabinem, który na przełomie XVIII i XIX wieku kierował życiem duchowym płockiej gminy żydowskiej. Przed 1793 rokiem pełnił funkcję rabina w Szczebrzeszynie, Włocławku i Bodzanowie. Był związany z Płockiem w okresie od 1798 do 1805 roku. Uchodził za światłego przeciwnika chasydów, żywo interesował się ruchem oświeceniowym, którego propagatorem był Mojżesz Mendelsohn. Zasłynął jako autor dwóch dzieł: ,,Or Olam“ i “Pri-Twuah”, które wyróżniały się spośród ówczesnej literatury rabinicznej śmiałym postawieniem zagadnienia wiary i wiedzy. Jak pisze I. Schipper w książce „Siedemset lat gminy żydowskiej w Płocku”, w „Or Olam“ Margolies postawił sobie za cel zachęcenie Żydów do studiowania nauk przyrodniczych. Zadanie, do którego potrzebna była naówczas niemała odwaga, biorąc pod uwagę wrogie nastawienie ówczesnych rabinów do wszystkiego, co wkraczało w zakres nauk świeckich. W pracy Margoliesa znalazły się wywody o chemii, anatomii i fizjologii oraz jego uwagi i rozważania w związku z odkryciem Ameryki, które uważał za przełomowy fakt w dziejach rozwoju nauk przyrodniczych. Jego dzieło wywarło ogromne wrażenie, o czym świadczy fakt, że w latach 1777-1783 doczekało się ono aż trzech wydań. Margolies piętnował także rządy wielmoży kahalnych, którzy korzyli się przed magnaterią polską i jednocześnie uciskali biedotę żydowską. Niepokojem napawało go szerzenie się chasydyzmu w Polsce. Reprezentował płocką gminę podczas zjazdów kahałów żydowskich – przedstawiał różne propozycje w kwestii praw Żydów dotyczących podatku koszernego czy służby wojskowej. W latach 1805-1811 pełnił funkcję rabina Frankfurtu nad Odrą. Został pochowany na cmentarzu żydowskim w Słubicach.
