Abram Hersz vel Alfred Blay urodził się 30 maja 1876 roku w Płocku. Jego ojciec Natan (1839-1915) pochodził z Kalisza. Matką była Estera z domu Landau (1845-1928), córka Icka Tobiasza i Małki. Alfred Blay miał troje rodzeństwa: brata Szmula Tobiasza (1868-1899) oraz siostry Hindę Małkę […]
Rozpoczynamy siódmy rok działalności JewishPlock.eu – najważniejszego źródła informacji o historii płockiej społeczności żydowskiej w sieci! Na stronie znajdziecie albumy rodzinne, biogramy, informacje na temat miejsc związanych ze społecznością żydowską miasta Płocka, filmy, wystawy i projekty online dzięki którym staramy się upamiętniać historię płockich Żydów. […]
Ukazała się niezwykła publikacja dotycząca historii płockich Żydów – to opracowanie źródłowe kroniki gminy żydowskiej w Płocku z lat 1762-1818, w oryginale przechowywanej w zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego, którego podjęła się nasza przyjaciółka Pnina Stern. Pięknie wydana książka ukazała się w języku hebrajskim w Izraelu. Serdecznie gratulujemy Autorce opracowania!
Poniżej publikujemy streszczenie autorstwa Pniny Stern:
Płocka kronika gminy żydowskiej to księga, w której zapisano decyzje kierownictwa gminy żydowskiej w Płocku w latach 1762-1818. Rękopis znajduje się w archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie (Pinkas Płocki AŻIH114/1). Nikt nie wie, jak się tam znalazł i kiedy. O jego istnieniu zrobiło się głośno dopiero w 2007 roku.
Około 240 z 270 stron zapisanych jest w języku hebrajskim, połączonym z odrobiną jidysz i aramejskiego. Język hebrajski w księdze jest typowy dla hebrajskiego aszkenazyjskiego, który był używany w tamtym czasie.
Większość stron niehebrajskich została napisana w języku staropolskim. Cztery strony są w średniowiecznej łacinie, a niespełna dwie strony w staroniemieckim. Części, które są w języku polskim, łacińskim i niemieckim, są jedynie kwitami dotyczącymi pożyczek lub spłaty długów przez gminę.
Tematy poruszane w księdze to wybory, które odbywały się raz w roku w dniach przejściowych Paschy, lista osób wyznaczonych do różnych zadań wspólnotowych, regulacje wewnętrzne gminy; podatki gminne i inne, sprawy dotyczące nieruchomości i sprawy społeczne. Dużą uwagę poświęcono nadzorowaniu sposobu, w jaki wybrani członkowie zajmowali się sprawami i wypełniali swoje obowiązki.
Oczywiste jest, że synagoga pełniła najważniejszą funkcję w życiu gminy. Była oczywiście miejscem rytuałów religijnych. Jednak było to również miejsce, w którym ogłaszano ważne dla gminy sprawy, takie jak kupno lub sprzedaż nieruchomości, i gdzie odbywały się postępowania dotyczące wykluczenia spośród członków gminy osób zakłócających porządki.
To naukowe opracowanie księgi zawiera transkrypcję tekstu manuskryptu i adnotacje. Zawarte są w nim również również dodatkowe narzędzia – historyczne wprowadzenie, wyjaśnienie cech charakterystycznych księgi i trudności w jej rozszyfrowaniu, słownik pojęć i wyjaśnienie słów zaczerpniętych z języków obcych, tłumaczenie nazw miejsc na ich język oryginalny, słownik skrótów i inicjałów w języku hebrajskim, polskim i łacińskim, glosariusz jidysz, glosariusz aramejski, wykres przedstawiający stanowiska w gminie i sposób wybierania ludzi mających te funkcje pełnić oraz indeks ważnych tematów omawianych w księdze.
Znaczenie rękopisu jest ogromne, gdyż stanowi on niemal jedyne autentyczne źródło dotyczące życia społeczności żydowskiej w Płocku w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku. Może rzucić światło na ówczesne kierownictwo i administrację innych gmin żydowskich w Polsce. Czytając księgę, czytelnik odnosi wrażenie istnienia żywej, aktywnej i niezależnej społeczności żydowskiej.
Pnina Stern
(tłumaczenie z języka angielskiego: Piotr Dąbrowski)
W tym roku przypada 100. rocznica urodzin Adama Neumana-Nowickiego (1925-2021) – płocczanina, autora książki pt. “Walka o życie”. W związku z tą szczególną okazją Fundacja Nobiscum przygotowuje nowy przewodnik – “Śladami Adama Neumana-Nowickiego”, który przybliży miejsca związane z jego dzieciństwem i młodością, w tym m.in. […]
Dom przy ulicy Sienkiewicza 64 w Płocku, w którym mieszkał Symcha Guterman z żoną Ewą i synem Jakubem został wpisany do rejestru zabytków! Ogromnie się cieszymy i mamy nadzieję, że w przyszłości, kiedy budynek doczeka się już remontu, na jego elewacji znajdzie się tablica upamiętniająca […]
Z początkiem września zapraszamy na premierę filmu dokumentalnego zrealizowanego przez Fundację Nobiscum z inicjatywy Arieh Bomzona i Sandry Brygart Rodriguez – potomków żydowskich rodzin Bomzonów i Brygartów z Płocka. Film ukazuje ich sentymentalną podróż do rodzinnego miasta oraz starania, aby odkryć swoje korzenie i „wypełnić genealogiczną walizkę”, a także poznać miejsca związane z przeszłością ich rodzin.
Film powstał na podstawie wywiadów przeprowadzonych przez Fundację Nobiscum z Arieh oraz Sandrą wiosną 2023 roku. W dokumencie pojawiają się także m.in. synowie Arieh – Ze’ev, Ilan i David, jego wnuczka Tomer, syn Sandry Evan, jak również Płocczanie, którzy na różnych etapach i w różnych rolach towarzyszyli naszym bohaterom w odkrywaniu historii ich rodzin.
Na podwójną premierę filmu zapraszamy w niedzielę 1 września 2024 r. o godzinie 18.00 do Domu Darmstadt w Płocku (Stary Rynek 8) oraz w poniedziałek 2 września 2024 r., również o 18.00, do Domu Pamięci w Płońsku (ul. Warszawska 2).
Wydarzenie zostało wpisane w program Europejskich Dni Kultury Żydowskiej 2024 odbywających się pod hasłem “Rodzina”.
Organizatorzy:
Fundacja Nobiscum
Dom Darmstadt – Płocki Ośrodek Kultury i Sztuki
Dom Pamięci – Miejskie Centrum Kultury w Płońsku
Wstęp na obie premiery jest nieodpłatny, liczba miejsc jest ograniczona, obowiązuje wcześniejsza rejestracja: info@fundacjanobiscum.eu lub pod nr telefonu +48 574 188 454
Z okazji 104. rocznicy obrony Płocka przed bolszewikami przypominamy sylwetki płockich Żydów, którzy podczas inwazji bolszewickiej w 1920 roku wstąpili jako ochotnicy do Wojska Polskiego. Jak pisał urodzony w 1897 roku Szmul Grojnem Wasserman: “W lipcu 1920 roku […] podczas inwazji hord wschodnio-moskiewskich, poczuwałem się […]
W sobotę 23 marca o godzinie 18.00 Fundacja Nobiscum zaprasza do Domu Darmstadt przy Starym Rynku 8 na premierę naszej najnowszej publikacji, tym razem skierowanej do młodszych czytelników – książki “Adam i jego Płock” pomysłu i autorstwa Gabrieli Nowak-Dąbrowskiej, opartej o wspomnienia z dzieciństwa Adama […]
Mroźna zima 1941 roku. Na tle zaniedbanego budynku przy ulicy Kwiatka w Płocku stoi w śniegu sześć osób. Chawa Papierczyk – młoda kobieta, z ciemnymi, gładko zaczesanymi włosami z przedziałkiem pośrodku. Na jej twarzy maluje się uśmiech. Wszystkie przedwojenne zdjęcia Chawy ukazują ją jako radosną, uśmiechniętą kobietę. Przed nią stoi Rachelka. Ma trzy i pół roku. Mama z córeczką pozują w towarzystwie Bajli Lichtensztajn (mama Chawy) i Icka Grosmana (dziadek) oraz (prawdopodobnie) Mojsze Lichtensztajna i Majera Grosmana.
Na płaszczach Chawy i Icka, z lewej strony piersi, rysują się okrągłe łaty…
Zdjęcie powstało na terenie płockiego getta. Trochę ponad miesiąc przed jego likwidacją w lutym i na początku marca 1941 roku. Chawa zapisała na odwrocie datę “9 stycznia 1941 roku” i dalej: „Abramie! Niech Ci to zdjęcie ulży w cierpieniach ku tęsknocie do nas…”. Chawa, Rachelka, Bajla, Icek, Mojsze i Majer podzielili los tysięcy płockich Żydów deportowanych do obozu przejściowego w Działdowie i dalej do różnych miejscowości dystryktu radomskiego. Dziś przypada 83. rocznica rozpoczęcia likwidacji płockiego getta i deportacji jego mieszkańców.
Zdjęcie pochodzi ze zbiorów prywatnych Itaia Vishni. Jest jedną z kilkudziesięciu fotografii, które znajdą się w przygotowywanej przez Fundację Nobiscum publikacji poświęconej rodzinie Papierczyk, pt. “Dla Was, niezapomnianych…”
Dzięki dofinansowaniu Miasta Płock jesienią tego roku w Wasze ręce trafi nasz nowy przewodnik autorstwa Gabrieli Nowak-Dąbrowskiej, tym razem poświęcony ulicy Józefa Kwiatka! Publikację przygotowujemy w związku ze 150. rocznicą urodzin Józefa Kwiatka – działacza socjalistycznego i dziennikarza oraz patrona ulicy stanowiącej niegdyś serce dzielnicy […]
