POPRZEDNIA STRONA NASTĘPNA STRONA
Program walki ze śmiertelnością niemowląt opracował jako pierwszy francuski profesor położnictwa Pierre Budin (1846-1907), jeden z ojców neonatologii, który przy paryskim szpitalu La Charite utworzył w 1892 roku tzw. „Consultations de nourrissons” – instytucję, której zadaniem była stała opieka nad urodzonymi w szpitalu dziećmi i w której matkom udzielano porad dotyczących karmienia i pielęgnacji. Działalność instytucji rozszerzono o rozdawnictwo mleka sterylizowanego tym matkom, które miały za mało pokarmu oraz tym, które zupełnie nie mogły karmić swoich dzieci. Podobne instytucje zaczęły powstawać przy innych klinikach położniczych w Paryżu, przy szpitalach dziecięcych we Francji i w Niemczech. Jednocześnie zaczęto tworzyć, początkowo również we Francji, instytucje „Goutte de lait” („Kropla mleka”), mające na celu dostarczanie matkom mleka wyjałowionego – wychodzono bowiem z założenia, że zanieczyszczone mleko jest jedną z najważniejszych przyczyn śmiertelności niemowląt karmionych sztucznie. Pierwsza ,,Goutte de lait” powstała we Francji w 1894 roku z inicjatywy doktora Léona Dufoura.
Założycielkami Żydowskiego Towarzystwa Opieki nad Matką i Dzieckiem „Kropla Mleka” w Płocku były Bronisława Golde, dr Zofia Paperna i Matylda Sachs. Siedziba zarządu Towarzystwa, w skład którego wchodziły Franciszka Blay, Paulina Altberg, Maria Szenwic, Ludwika Lipszyc, Róża Szyf, Teofila Kempner, Franciszka Luszyńska oraz Sara Szenwic, mieściła się w nieruchomości gminy żydowskiej przy ulicy Zduńskiej. Zadaniem Towarzystwa było pomaganie biednym położnicom (poprzez zaopatrywanie ich w niezbędną bieliznę, żywność, udzielanie pomocy lekarskiej, w razie potrzeby wspieranie gotówką) oraz niemowlętom (dożywianie, dostarczanie odzieży i obuwia). Towarzystwo utrzymywało się ze składek miesięcznych, imprez charytatywnych i drobnych ofiar, subsydium od gminy żydowskiej oraz wsparcia finansowego Magistratu miasta Płocka.
W październiku 1917 roku Towarzystwo liczyło około 200 członków. W 1918 roku „Kropla Mleka” wydała potrzebującym 19732,5 litra mleka, 1360 funtów cukru, 1153 funtów kaszy manny, 1287,5 funta kaszy orkiszowej, 95,5 funta kaszy owsianej, 265 funtów mąki pszennej, 35,5 funta mąki macowej. Mleko otrzymywało średnio 100 dzieci dziennie, u mamek umieszczono w ciągu roku 7 dzieci, udzielono także wsparcia 22 położnicom. Przychód Towarzystwa w 1918 roku wyniósł 26 859,22 marek i tyleż samo rozchód.
W 1920 roku przychód Towarzystwa wyniósł 427 072 marek, a rozchód 430 587 marek. Potrzebującym wydano 18 895 litrów mleka, 2964,5 funta cukru, 64 funty soli, 6320 funtów mąki, 3380 funtów kartofli, 338 funtów macy, 3789 funtów białego chleba, 2988,5 litra oleju, 3423 funty fasoli, 1448,5 funta ryżu, 655,5 funta mydła, 137 sztuk bielizny dla niemowląt, 19 sztuk bielizny dla położnic, 200 koszul, 141 ubranek, 79 sukienek i 163 palta zimowe dla dzieci od 6 do 15 roku życia. Wydano także 119 735 śniadań, 83 256 kolacji, 35 046 obiadów i 35 130 podwieczorków. Dziennie z opieki korzystało średnio 726 osób. W ciągu roku udzielono wsparcia 1073 dzieciom, 64 karmiącym kobietom i 24 położnicom.
Koordynatorką prac „Kropli Mleka” była Franciszka Blay, pełniąca funkcję przewodniczącej zarządu Towarzystwa. Na początku 1922 roku jej obowiązki przejęła Maria Szenwic.
W świetle sprawozdania kasowego za 1929 rok, źródłami dochodów Towarzystwa były miesięczne składki (łącznie 1250 złotych), wpływy z organizowanych imprez dobroczynnych i drobnych ofiar (375 złotych), subsydium od gminy żydowskiej (300 złotych) oraz subsydium Magistratu miasta Płocka (500 złotych). Najwięcej pieniędzy w działalności Towarzystwa przeznaczano na pomoc niemowlętom (3600 złotych), następnie położnicom i noworodkom (762 złote), pomoc lekarska i środki lecznicze kosztowały w roku sprawozdawczym 200 złotych, wydatki na opał dla położnic 100 złotych.
Franciszka Blay urodziła się 4 stycznia 1876 roku w Warszawie, w rodzinie Romana i Reginy z Konów małżonków Bernsztejnów. Jej pierwszym mężem był Rudolf Oberfeld, z którym miała czworo dzieci: córki Marię i Anielę oraz synów Jana i Józefa. Drugim mężem Franciszki był Alfred Blay. Franciszka była nauczycielką i znaną w Płocku działaczką społeczną: przewodniczącą Towarzystwa Opieki nad ubogimi matkami i ich dziećmi „Kropla Mleka” przy Żydowskim Towarzystwie Dobroczynności, członkinią Towarzystwa Opieki nad Dziećmi Żydowskimi w Płocku (opiekunką schroniska dla bezdomnych dzieci działającego przy Towarzystwie) oraz inicjatorką założenia płockiego oddziału Uniwersytetu dla Wszystkich. Franciszka wspierała również finansowo Żydowskie Towarzystwo Dobroczynności oraz działający przy nim komitet kolonii letnich.
Istotną rolę pełniła także sekcja rozdawnictwa odzieży i obuwia dziatwie szkolnej przy Żydowskim Towarzystwie Dobroczynności, której przewodniczącą była Paulina Altberg. Sekcja nie działała w trybie ciągłym, lecz sporadycznie i w miarę możliwości, wspierana subsydiami gminy żydowskiej, Magistratu miasta Płocka, Płockiego Komitetu Pomocy w Nowym Jorku oraz ofiarami indywidualnymi. Według sprawozdania za czwarty kwartał 1921 roku sekcja rozdała dzieciom żydowskim miasta Płocka 220 par obuwia i 200 par pończoch, 100 par trepek, 210 palt, 240 ubranek, 100 sukienek i 300 koszulek, o łącznej wartości 878 800 marek.
